Türkiye’nin Maden Potansiyeli Kullanılmayı Bekliyor
Son yıllarda madencilik sektörüne önemli yatırımlar yapan Türkiye, bu alanda gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında istenilen seviyelere ulaşmakta hala zorlanıyor. Gelişmiş ülkelerde madenciliğin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içerisindeki payı yüzde 4 ila 22 arasında değişirken, Türkiye’de bu oran sadece yüzde 1.02 seviyesinde. Örneğin, ABD’de madencilik sektörü GSYH’nin yüzde 4.5’ini, Kanada’da yüzde 7.5’ini, Avustralya’da ise yüzde 13’ünü oluşturuyor. Türkiye’de ise bu oran 2023 yılında yüzde 1.02’ye geriledi; 2022 yılında bu oran yüzde 1.36 idi.
20 Yılda 4 Kat Büyümeye Rağmen Gerçek Potansiyelin Altında Kalıyor Sektör temsilcilerine göre Türkiye’nin madencilik potansiyeli 3.5 trilyon dolar düzeyinde. Bu rakam, mevcut 1 trilyon dolarlık GSYH’nin 3.5 katı kadar bir potansiyele işaret ediyor. Madencilik sektörü gerek üretim gerekse yarattığı etkili istihdam ile GSYH’ya önemli katkılar sağlıyor. 2001 yılında 65 milyar TL olan madencilik sektörünün katkısı, 2023 yılında 270 milyar TL’ye yükseldi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’a göre, madencilik sektörünün GSYH içerisindeki payı son 20 yılda 4 kat artarak 100 milyar dolara ulaşabilir.
Gelişmiş Ülkelerde Ekonomik Kalkınmanın Temelinde Madencilik Var
Gelişmiş ülkelerde madencilik, sanayi ve ekonomik kalkınmanın temel taşlarından biri olarak kabul ediliyor. Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda gibi ülkeler, Paris Anlaşması ile ekonomik büyüme için kömür ve demir kaynaklarını birleştirerek Avrupa Birliği’nin temellerini atmışlardır.
Bugün, bu ülkeler madencilik sektörüne büyük önem vermekte ve sanayi, istihdam ve ihracata doğrudan katkı sağlamakta.
Türkiye’nin Maden Zenginliği Yeterince Değerlendirilemiyor Türkiye’de madencilik, sanayi ve hizmet sektörlerinin gelişimini desteklerken, yarattığı yüksek katma değerle de toplum refahını artırıyor. Ülkemiz, dünyada ticareti yapılan 90 madenden 70 adedini içermektedir ve 168 ülke arasında kaynak çeşitliliği bakımından 8. sırada yer almaktadır. Madencilik sektörü, toplam ihracatın yüzde 67’sini oluşturan 11 temel hammadde girdisi sağlamaktadır. Ayrıca, madencilik sektöründe çalışan kişi sayısı 2009-2023 yılları arasında yıllık ortalama 136 bin 234 düzeyinde seyretmiştir.
Madencilik sektörü, cari açığın önemli bir kalemi olan enerjiden sonra ikinci sırada yer alıyor. Orta Vadeli Program’da (OVP) madencilik sektörünün ithalatta bağımlılığın azaltılması ve yerli kaynaklardan temin edilmesi hedefleniyor. Bu bağlamda, yeni OVP ile madencilik ve minerallerin ithal edilmeden yurt içi rezervlerden karşılanması planlanıyor.
